TELKARİ
GÜMÜŞÜN CAN BULDUĞU ŞEHİR
Gümüş işleme sanatı yüzyıllardır Trabzon’da bir gelenek haline gelmiştir. Doğudan ve kuzeyden göçle gelen bu sanat Trabzonlu ustaların elinde yıllardır yaşam bulmaktadır. Evlerde, süslerde, takılarda Hasır, Kazaz, Telkari adını verdikleri bu el sanatlarını görmek mümkündür.
Telkari; Tel işi anlamına gelmektedir. Telkarinin Hint kökenli olduğu ve bu nenle Hinkari olarak da adlandırılmaktadır. Bu sanatın Mezopotamya, Roma, Yunan ve Anadolu’da ilk olarak yayıldığı yapılan araştırmalarda belgelenmiştir. Telkarinin Horasan üzerinden Doğu ve Güneydoğu Anadolu’ya yayıldığı saptanmıştır.
Telkarinin Trabzon’a yerleşmesinde Dağıstanlı ustaların etkisiyle olmuştur. Trabzon’da el sanatlarının başında gelen Telkari işlemeciliği Osmanlı’dan bu yana Trabzon’da sahip çıkılmış ve günümüzde bir gelenek haline gelmiştir.
Hasır; Bu örgü tekniğinin Kafkaslar yöresinden 1900 lü yılların başında Trabzon’a getirilerek yaygınlaşması sağlanmıştır. Trabzon’un en eski altın ve gümüş ustalarından Dağıstan Kubaçi köyü doğumlu Harun ustanın bu sanatın gelişmesindeki rolü çok büyük olmuştur. Kubaçi köylülerinin yaptıkları çok sayıdaki sanat eseri Moskova, Londra ve Paris müzelerinde sergilenmektedir. Rus ihtilali sırasında göç eden Kubaçi köylüleri Trabzon ve çevresine yerleştiler. Trabzon’un dışında dünyanın hiçbir bölgesinde örülmeyen Hasır örgüsünün Trabzon’la anılır hele gelmesinde bu kişilerin payı çok büyük olmuştur.
Kazaziye; Kazazlık sanatının Trabzon’a özgü bir sanat olduğu I.Dünya savaşından önce bu sanatı Trabzon’da Rumlar ve Kazaların yaptığı bilinmektedir. Zıpka, mintan, fes ve şal gibi giysileri süsleme sanatı olarak yapılabilen Kazazlık sanatı daha da geliştirilerek kırbaç, tespih kamçısı ve kol düğmesi olarak da işlenmektedir.
Günümüzde sadece üç aile tarafından bu gelenek Trabzon’da sürdürülmektedir.
Farklı geleneklerimizde buluşmak dileği ile.
Hepiniz sevgiyle kalın.
Melih Eriş
Yorumlar -
Yorum Yaz