İnsan kısa sürede neleri keşfedebilir? Yol aldıkça kendini, kültürünü, unuttuklarını,
belki de sadece keşfetmenin hazzını...
Eğer kendini arıyorsan yönünü dağlara çevir, dağlarda gözlerini kapat, kulaklarınla
gör. Ağaçların fısıltılarını, böceklerin seslerini dinle. Binlerce yıllık uygarlıkların izini sür.
Keşif yolculuğu için yoldan çıkmaya hazır ol!
Melih Eriş
.................................................
KUCHING (SARAWAK - BORNEO)
Yılardır merak ettiğim fakat bir türlü fırsat bulup gidemediğim bir yerdi, Borneo Adası. Vahşi yolculuk deyince aklıma burası geliyordu. Hala bakir alanların olduğu, el değmemiş coğrafyası ve Kafatası avcılarının yaşam alanları... Şimdi daha fazlasını görmek için yola çıkma zamanı.
Borneo Malezya'sı iki eyaletten oluşuyor. İlk durağım Sarawak Eyaleti'ne başkentlik yapan Kuching. Sarawak nehrinin kıyısına kurulmuş olan Kuching, Malaycada “kedi” anlamına gelir. Bu sebeple “kedi” şehrin maskotu olmuştur.
Şehrin en hareketli bölgesi olan Sungai, Sarawak nehrinin güney kısmıdır. Oteller, restoranlar, banka ve iş yerleri, Kuching Camii ile Büyük Kuching Kedisi arasındaki 2 km'lik bir alana yayılmıştır. Bu sebeple şehri yürüyerek gezmek çok kolaydır. Sadece Kedi Müzesi, havaalanı ve otobüs terminaline gitmek için şehir içi otobüslerini veya taksileri kullanmak gerekebilir.
Nehir boyunca, Sarawak eyalet başkanının ikametgahı olan ve 1870'de inşa edilen görkemli saray Astana'yı görmek mümkündür. Bu saray Kuching’in kurucusu Charles Brooke’un karısı Margaret’e düğün hediyesi olarak yaptırılmıştır ancak ziyarete açık değildir. Fort Margherita ise kenti korsanlardan korumak için inşa edilmiştir.
Geceleri canlanan rıhtımı, halkın karşı kıyıya geçmek kullandığı teknelerin nehirde süzülüşü, antika ve hediyelik eşya dükkanlarının sıralandığı kentin en eski caddesi Main Bazaar (Büyük Çarşı), bu caddede nesillerdir aynı Çinli ailelerin yaşadığı “shophouse” olarak adlandırılan ve hala marangozculuk, kalaycılık gibi geleneksel mesleklerin sürdürüldüğü dükkanlar, evler, ilk bakışta kentin sizi cezbetmesi için yeterli oluyor. Main Bazaar’a paralel sokak Jalan Carpenter’da iki Çin tapınağı, dükkanlar ve küçük lokantalar bulunuyor. Çin mahallesindeki Süslü Tua Pek Kong Tapınağı, kentin en eski Çin tapınağıdır. Leboh China’daki korunmuş 19. yüzyıla ait Çin evleri ve Çin Tarih Müzesi de görülmeye değerdir.
Kuching’de bulunan dokuz müzenin arasında ilk tercihiniz, Asya’nın en iyilerinden olan dünyaca ünlü Borneo’nun arkeoloji ve etnolojisi konusunda bulunmaz bir koleksiyona sahip Sarawak Müzesi olmalıdır. İslami Müze ve Kedi müzesi de tercih edilebilir.
Eğer yerli halkları görmek istiyorsanız, kentin cumartesi akşamüstü başlayıp pazar gününe kadar devam eden Pazar Çarşısı’na uğrayın (Pasar Minggu).
Kuching'e geldiğinizde sıkılma şansınızın olmadığını söylemeliyim. O kadar fazla alternatif var ki, gezme konusunda kafanız karışabilir. Bunun yanında da iyi bir bütçeleme yapmanız lazım, çünkü Kuching pahalı bir yer.
Kuching etrafındaki müze, milli park veya doğal koruma alanlarına acentelerden tur satın alarak veya şehir içi ulaşımını kullanarak gitmek mümkündür.
Maymunları ile ünlü Bako Milli Parkı, Kunah Milli Parkı, Tanjung Datu Milli Parkı, Batang Ai Milli Parkı, orangutanlarıyla ünlü Semanggoh rehabilitasyon merkezi, Sarawak Kültür Köyü mutlaka ziyaret edilmesi gereken yerlerdir.
Sarawak Kültür Köyü (Sarawak Cultural Village): Kuching kentine bir saat uzaklikta ve doğal yaşam olgusu korunarak turistlerin ziyaretine açılmış olan bu köyde, Borneo'da yaşayan 7 büyük etnik grubun yaşamları sergilenmekte ve gelen ziyaretçilere anlatılmaktadır. Yaşam nasıl sergilenir? Anlatması zor.
Her ne kadar turistik olsa da burası bölgede yaşayan kabile ve topluluklar hakkında eğlenerek ve öğrenerek gezebileceğiniz, son derece başarılı bir şekilde düzenlenmiş yaşayan bir açık hava müzesi. Günümüzde de kültürel kimliklerini büyük ölçüde korumuş olan Iban, Bidayuh, Penan, Orang Ulu, Melanau, Malay ve Çin kabilelerine ait yedi otantik evde bu toplulukların el sanatları, dansları ve müzikleriyle tanışmak oldukça keyifli. Evler, kabilelerin yaşadığı bölgelerin özelliklerine göre değişiklikler gösteriyor. Yemeklerinin bir kısmı evde pişiyor. İsterseniz küçük bir ücret karşılığı siz de tadına bakabilirsiniz. Ev sahipleri sizi içeride dolaştırıp hayatlarını anlatıyorlar, sorularınızı cevaplıyorlar. Bu kültür köyünün insanı doyurucu bir etkisi olduğunu hissetmek mümkün.
Her ne kadar turistik olsa da burası bölgede yaşayan kabile ve topluluklar hakkında eğlenerek ve öğrenerek gezebileceğiniz, son derece başarılı bir şekilde düzenlenmiş yaşayan bir açık hava müzesi. Günümüzde de kültürel kimliklerini büyük ölçüde korumuş olan Iban, Bidayuh, Penan, Orang Ulu, Melanau, Malay ve Çin kabilelerine ait yedi otantik evde bu toplulukların el sanatları, dansları ve müzikleriyle tanışmak oldukça keyifli.
Köyün yerlileri tarafından sergilenen Borneo folk danslarını izlemenizi tavsiye ederim. Kafatası Avcısı Iban'ların dansları ise oldukça eğlenceli.
Bako Milli Parkı
Bako Milli Parkı vahşi yaşam alanı ve maymunları ile ünlüdür. Parkta üç çeşit maymun yaşamaktadır. Nesli tehlikede olan uzun burunlu olarak bilinen probiscus ve bu bölgede cok rastlanan makak ve gumussirt maymunları. Bako milli parkına karadan ulaşım imkanı yok. Yirmi dakikalık bir tekne yolculuğundan sonra gökyüzünün ağaçlardan zor göründüğü yeşil yağmur ormanına varılıyor. İşte macera şimdi başlıyor.
Kuching'ten sonraki rotamız Sabah Eyaleti olacak. Bakalım orada bizi neler bekliyor...
Hepiniz sevgiyle kalın.
Melih Eriş